Lýðræði, sanngirni eða hvað?

Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, fyrrverandi borgarstjóri, sagði í ræðu í borgarstjórn nú rétt í þessu, að eftirfarandi skipting í ráð og nefndir hjá Reykjavíkurborg bæru vott um lýðræðið í nýjum meirihluta í borgarstjórn.

Af 16 nefndum borgarinnar. 8 fastanefndum og öðrum 8 stærri nefndum borgarinnar er skiptingin eftirfarandi:

Fulltrúar og formennska eftir kjörfylgi í kosningum til borgarstjórnar:

Samfylking ( 17.750 atkvæði 4 fulltrúar) 19.fulltrúar- 5 formennskur

Vinstri hreyfingin grænt framboð  (8.739 atkvæði 2 fulltrúar) 14. fulltrúar-3 formennskur

Frjálslyndi flokkurinn (6.527 atkvæði 1 fulltrúi)  6.fulltrúar-1 formennska

Framsóknarflokkurinn (4.056 atkvæði -1 fulltrúi)  16. fulltrúar-7.formennskur

Skrítið lýðræði þetta. Virðist eitthvað halla á vægi kjósenda eftir því hvaða flokk þeir hafa kosið. Ætli atkvæðin hafi verið mismunandi dýr?

Múrbrjóturinn

Í dag er alþjóðadagur fatlaðra. Við það tækifæri hafa Landssamtökin Þroskahjálp undanfarin ár afhent Múrbrjótinn til aðila eða verkefnis sem brýtur niður múra í réttindamálum og viðhorfum til fatlaðs fólks.

Ég var viðstödd athöfnina í dag þegar Kennaraháskóla Íslands var veittur Múrbrjóturinn vegna starfstengds diplómanáms fyrir fólk með þroskahömlun sem tók til starfa á þessu hausti.

Það þarf hugrekki til þess að fara ótroðnar slóðir og slík hugrekki hefur Kennaraháskólinn sýnt með þessu framtaki. Skólinn á heiður skilin fyrir að setja á laggirnar námsbraut fyrir fólk með þroskahömlun. Ekki aðeins sýnir þessi ákvörðun hugrekki heldur líka áræðni og fumkvæði og ber víðsýni og jafnréttishugsjónum forsvarsmanna skólans glöggt merki. Það eru eiginleikar sem eru afar mikilvægir hverri menntastofnun.

Það er ástæða til að þakka þetta góða framtak og óska öllu því góða fólki sem að þessu hefur unnið innilega til hamingju.

Munu stjórnmálin breytast?

Fór á sérstaklega skemmtilegan ráðstefnu s.l. föstudag. Þetta var afmælisráðstefnu stofnunar stjórnsýslu og stjórnmála sem hélt upp á fimm ára afmæli sitt.

Yfirskrift ráðstefnunnar var "Ný form lýðræðis" Íbúalýðræði, lýðræðiskerfi sveitarfélaga og félagsauður. Aðal fyrirlesturinn var fluttur af Gerry Stoker prófessor við Háskólann í Southhamptin og hét hann" Civic engagement and new forms of democracy in local politics-Are they a threat to representative democracy or a necessary support in times of declining in traditional politics?

Forseti Íslands ávarpaði samkomuna í byrjun og var gaman að sjá hann setja sig aftur í stelingar stjórnmála prófessors. Meðal þess sem hann sagði var að við Íslendingar hefðum verið þjóð án mannréttinda fyrir eini öld. Lýðræðisþróun væri í sífeldri hreyfingu og  væri mjög ungt. Hann ræddi um að áður hefðu stjórnmálamenn verið með meiri þekkingu en almenningur en slík ætti ekki við í dag. Valdastéttin, þ.e. stjórnmálamennirnir væru tregir til að viðurkenna það að almenningur sé jafn fær um að afla sér upplýsinga og taka þannig bestu ákvörðun. Jafnframt það að íbúar væru ekki lengur tilbúnir að sætta sig við að einhverjir aðrir, þótt um kjörna fulltrúa sé að ræða, séu til þess betur fallnir að taka rétta ákvörðun.

Næstur var síðan Gerry Stoker. Sérstaklega skemmtilegur og áheyrilegur fyrirlesari. Hann hefur unnið að fjölda rannsókna á sviði lýðræðis, stjórnsýslu og sveitarstjórnarmála. Hann hefur gefið út yfir 20 bækur um þessi málefni og ritað yfir 80 fræðigreinar. Bók hans "Why politics matter" vann til verðlauna í Bretlandi sem besta rit um stjórnmál árið 2006.

Hann taldi að almenningur væri farin að nálgast stjórnmálin á annan hátt. Þetta kæmi til vegna breytinga á lýðræði og lýðræðisríkjum í heiminum. Hann taldi að almenningur vildi taka þátt í lýðræðinu en ekki endilega stjórnmálunum. Þannig hefur einstaklingshyggjan breytt viðhorfum almennings.  Stjórnmál snúast ekki bara um að velja og nauðsyn þess að hlusta á kjósendur. Stjórnmálamenn þurfa að senda skilaboð og jafnfram hlusta. Eins og almenningur þekkir þetta eru stjórnmál oftast einhliða tjáskipti og bregðast því kjósandanum.Ákvarðanir eru teknar án samráðs.

Stjórnmálin hafa líka breyst. Áður voru menn í stjórnmálum í ákveðin tíma en snéru sér síðan aftur að fyrra starfi. Nú væru stjórnmál orðið lífsstarf einstaklinga. Þannig séu þetta einstaklingar sem alast upp í stjórnmálakerfinu. Síðan koma að breytingar á stjórnmálaflokkunum. Meira orðið í þátt átt að þetta séu kjarnar sem stýrt er  af sérfræðingum. Einsmálshópar  eru líka að koma að stjórnmálaunum í meira mæli.  Almenningur farinn að nálgast stjórnmála á annan hátt. Vilja stjórnmál fyrir alla. Það þarf að opna nýjar leiðir til þátttöku. Gera leiðirnar færari og ýta undir hana, í hvaða formi sem hún er. Þótt bara til þess að taka til máls. Margt annað kom fram í máli hans sem áhugavert er og efni í annan pistil.

Hann Birna Kristjánsdóttir, borgarfulltrúi, flutti síðan stutt erindi og var það um margt áhugavert. Hún talaði í þá vera að maður fylltist þeirri von að nýtt fólk myndi færa ný vinnubrögð inn á svið stjórnmálanna.

Það sem mér fannst áhugaverðast í hennar erindi var umræðan um það form sem stjórnmálin eru föst í. Það að andstæðingar í stjórnmálum eru ekki endilega ósammála en verða að vera það formsins vegna. Það að vera í minnihluta þýðir að þá ert þú á móti flestu því sem meirihlutinn leggur fram, og öfugt. Þetta er það form sem stjórnmál hafa verið sett í og virðist erfitt að breyta því. Þarna þyrfti nýsköpun.

Hún ræddi líka um að lýðræðið og hvernig mætti gera á því tilraunir. Mætti t.d. rekast utan í það, það veri ekki ósnertanlegt. Að lýðræðið þoli umræðu, þoli tilraunir. Ekki nálgast það eins og eitthvað sem ekki má nálgast

Hún taldi að samtalið við almenning ætti ekki að vera aðalatriði heldur aðgerðirnar. Fólkið á að velja. . Sveitarstjórnir besta tækið. Sveitarstjórnamálin væru átakaminni en landsmálin. Nálgunin er meiri. Skóla og skipulagsmál eiga þannig að geta verið tæki til tilrauna með lýðræðið.  

Gunnar Helgi Kristinsson sagði frá nýju þriggja ára rannsóknar og þróunarverkefni sem stofnunin fer nú í í samvinnu við Samband sveitarfélaga um íbúalýðræði og félagsauð.  

Að lokum flutti Dagur B. Eggertsson lokaorð. 

Þarna komu fram virkilega áhugaverð sjónarmið og verður áhugavert að fylgjast með þróun mála á þessum vettvangi á næstu misserum. Ekki síst íbúalýðræðinu.   

Hvað með hagsmuni íbúa Bústaðarhverfis

Skrítin skilaboð sem bárust okkur íbúum Bústaðarhverfis í hádegisfréttum. Það sagði formaður framkvæmdaráðs borginnar eftirfarandi;

Mislæg gatnamót Bústaðarvegar og Reykjanesbrautar hafa ekki verið slegin af, Þeim hafi hins vegar verið frestað til að finna betri lausnir fyrir umhverfið. Ástand gatnamótanna verði metið eftir að vinstri beygjunni frá Bústaðarvegi inn á Reykjanesbraut verði lokað.

Nú hafa þessi mál oft verið rædd við forsvarsmenn borgarinnar á liðnum misserum af íbúum hverfisins.  Ekki síst vegna þeirrar miklu umferðar sem fer eftir Bústaðarhverfi og í raun klýfur hverfið í tvennt.  Börnin í hverfinu sem búa ofan Bústaðarvegar og þurfa að sækja æfingar hjá Víkingi verða að fara yfir þessa miklu umferðaræð til þess að stunda íþróttir. Ekki hefur verið hægt að setja undirgöng eða brú til að leysa vandann.

Í samtölum við borgarfulltrúa hefur komið fram að ekki verði farið í þessa framkvæmd. leita verði annarra leiða til að leysa umferðarvandann. Umferðinn sé nú þegar of mikil í hverfinu.

Nú virðist nýtt hljóð vera komið í fulltrúa borgarinnar. Íbúar Bústaðarhverfis munu ekki sitja þegjandi undir slíku.

 

Atvik sem ekki gleymist

Það eru næstum tuttugu ár síðan þetta gerðist. Ég var í barnaafmæli vestur í bæ. Synir mínir tveir voru að leika sér með hinum gestunum fyrir utan húsið.

Þetta er atvik sem aldrei gleymist. Eitt barnið kom hlaupandi inn og sagði við mig "það var keyrt á strákinn þinn".

Ég hljóp út, allt gerðist ótrúlega hægt. Sonur minn lá á götunni. Það blæddi úr eyrum, nefi og munni en hann grét. Hann var með meðvitund.

Ég sá ekki þann sem keyrði bílinn. Mér var seinna sagt að hann hefði grátið enn sárar en ég. Sjúkrabíl og lögregla komu næstum strax að mér fannst. Í sjúkrabílnum náði ég að róa mig.

Þetta fór betur en á horfði. Slæmt lærbrot og nokkrar skrámur. Sex vikur í strekk á spítala. En allt löngu gróið. Upplifunin gleymist aldrei.

Öll mín samúð hjá foreldrum litla barnsins.

Ók á barn og stakk af

Ólafur engum háður

Þekki Ólaf og störf hans í borgarstjórn ágætlega eftir að hafa setið með honum í fjögur ár í borgarstjórn. Ólafur hefur um margt sérstöðu innan meirihlutans nú þegar hann tekur sæti sem fulltrúi í meirihluta.

Hann hefur mesta reynslu í borgarstjórn af fulltrúum meirihlutans. Hann var varaborgarfulltrúi fyrir Sjálfstæðisflokkinn á árunum 1990-1998. Hann varð þá Borgarfulltrúi fyrir Sjálfstæðisflokkinn 1998-2001 en þá sagði sig úr Sjálfstæðisflokknum. Hann sat þó áfram sem óháður borgarfulltrúi til loka kjörtímabilsins vorið 2002 Hann var síðan kjörinn borgarfulltrúi af F-lista Frjálslyndra og óháðra í borgarstjórnarkosningunum vorið 2002. 

Hann kom mér alltaf fyrir sjónir sem einstaklingur með miklar hugsjónir og var ekki tilbúin að gefa mikið eftir í þeim efnum.

Mér finnst sérkennilegt, ef rétt er, að hann hafi verið beðin um að skila vottorði um heilsufar sitt áður en hann tekur á ný sæti í borgarstjórn.  Í 45. grein samþykkta Reykjavíkurborgar kemur fram:

Nú telur borgarfulltrúi sig ekki geta gegnt skyldum sínum í borgarstjórn án óhæfilegsálags og getur borgarstjórn þá létt af honum störfum eða veitt honum lausn að eigin ósk umtiltekinn tíma eða til loka kjörtímabils. Varamaður tekur þá sæti hans skv. 24. gr. sveitarstjórnarlaga.Séu borgarfulltrúi og varaborgarfulltrúi báðir forfallaðir á sami framboðsaðili rétt á að tilnefna fulltrúa af framboðslista sínum til bráðabirgða.

Ekkert kemur fram í samþykktunum að kjörnir fulltrúar þurfi að skila slíku vottorði þegar þeir snúa á ný til starfa.

Ætli þetta sé spuni sem settur er að stað af minnihluta eða taugaveiklun meirihlutans? Það verður án efa forvitnilegt að fylgjast með störfum Ólafs sem forseta Borgarstjórnar á næstu misserum.

Ólafur F. látinn skila vottorði

Gott framtak

Hlýt að fagna þessu ágæta framtaki. Öruggt mál að íbúar hverfa borgarinnar eru oftast best að sér í málefnum sinna hverfa. Þeir vita hvernig hjartað slær í hverfinu og hvað má betur fara. Hljóta að vera margar góðar hugmyndir sem hægt er að koma í framkvæmd með þessum hætti.

20 nóvember s.l. var formlega stofnuð Íbúasamtök bústaðahverfis. Undirbúningur hafði staðið yfir um nokkuð skeið og raunverulega var um að ræða að endurvekja íbúasamtökin betra líf í Bústaðarhverfi.

Félagssvæði íbúasamtakana afmarkast af Miklubraut í norðri, Reykjanesbraut í austri, Fossvogsdal í suðri sunnan Bústaðarvegar að Kringlumýrarbraut og Grensásvegi í vestri. 

Ég er í stjórn þessara íbúasamtaka og við höldum okkar fyrsta stjórnarfund n.k. fimmtudag. Við höfum nú þegar fengið inn á okkar borð erindi frá íbúum og ætlum okkur að hefja kraftmikið starf á nýju ári.

Þá verður gott að vita af slíkum sjóð til að leita í til að koma góðum hugmyndum í framkvæmd í hverfinu okkar.

300 milljónir til hverfistengdra verkefna í Reykjavík

Ný uppeldisstöð í burðarliðnum

Margt ágætt í þessu frumvarpi. Þarf að ræða störf þingsins á hverjum tíma og færa starfhætti til átt til nútímans.

Sé að það verður veruleg aukning á pólitískum ráðningum í þessu frumvarpi. Þar kemur m.a. fram að:

formenn stjórnarandstöðuflokka fái aðstoðarmenn. 
Ráðnir verði aðstoðarmenn fyrir formenn stjórnarandstöðuflokka sem jafnframt eru alþingismenn. Þeir yrðu nú þrír. Aðstoðarmennirnir verði starfsmenn skrifstofu Alþingis, en ráðnir eftir tillögu formanna flokkanna.

Hér koma inn þrír pólískt ráðnir starfsmenn af skattfé.

Að bæta aðstöðu þingflokka. 
Stefnt verði að því að færa ritaraþjónustu þingmanna, sem nú er á vegum skrifstofu þingsins, á forræði þingflokkanna þannig að þeir geti betur lagt þær áherslur í starfi sínu sem þeir kjósa. Stöðugildi eru nú átta. Alþingi greiddi áfram laun ritara og léti þeim í té starfsaðstöðu (eins og nú er) en ráðning þeirra væri eftir tillögu þingflokkanna.

Þarna væri hægt að setja inn pólitísk ráðna ritara. Hér koma átta stöður. 

Að þingmenn Norðvestur-, Norðaustur- og Suðurkjördæma fái aukna aðstoð (aðstoðarmenn). 
Í tengslum við kjördæmabreytinguna 1999 var rætt um að þingmenn Norðvestur-, Norðaustur- og Suðurkjördæma fengju sérstaka aðstoðarmenn (eða stöðuhlutfall aðstoðarmanns) með hliðsjón af því hve stór þessi kjördæmi eru að flatarmáli og erfið yfirferðar af þeim sökum. Niðurstaðan varð hins vegar sú að fá stjórnmálaflokkunum fé til ráðstöfunar í þessu skyni, en ljóst er að það fé fer að mestu í almennan rekstur flokkanna. Því er nú lögð áhersla á að aðstoð við þingmenn þessara kjördæma verði bein (ekki í gegnum flokkana) og að sú aðstoð tengist hverjum og einum þingmanni sérstaklega en síðan sé það á valdi hvers þingmannahóps hvort hann sameinist um starfsmann. Þingmenn Norðvestur-, Norðaustur- og Suðurkjördæma eru nú 29. Þar af eru fjórir ráðherrar sem hafa aðstoðarmenn og skv. 2. tölul. hér að framan er lagt til að formenn stjórnmálaflokka í stjórnarandstöðu fái aðstoðarmenn, en sem stendur eru þeir allir úr þessum kjördæmum, þ.e. þrír þingmenn. Málið snýst því nú um aðstoð við 22 þingmenn.

Og hérna 22.stöður.

Þrjátíu og þrjár stöður fyrir nýja aðstoðarmenn og ritara sem  ráðnir verða af skattfé.

Án efa verður þetta besta uppeldisstöð fyrir verðandi stjórnmálamenn sem til er.

 

Frumvarp um ný vinnubrögð þingsins

Að vera sammála um að vera ósammála

Mér finnst á margan hátt að það sé nýtt skeið runnið upp í íslenskum stjórnmálum. Þetta skeið einkennist af því að samherjar í stjórnmálum hafa á einhvern hátt sammælst um það að vera ósammála.

Ekki það að þessir stjórnmálamenn þurfi að tilheyra sama flokknum, þótt slíkur ágreiningur þekkist auðvitað innan sama flokks, heldur hitt að stjórnmálamenn sem tilheyra sama meirihluta eru ósammála um fleiri og fleiri máli.

Virðist hafa verið tekið upp samkomulag um það að mega hafa aðra skoðun á málum. Að mega vera ósammála.

Í dag voru það Geir og Ingibjörg sem ekki sáu  þróunarskýrslu Sameinuðu Þjóðanna, sem kynnt var í dag, með sömu augum.

Geir taldi að ekkert ýti á það að við Íslendingar myndum auka við þróunaraðstoð eða afstöðu okkar í umhverfismálum þótt við værum það lands sem byggi við best lífsskilyrðin.

Ingibjörg taldi hinsvegar að staða okkar á listanum auki á skyldur okkar vegna þróunaraðstoðar og pólitískrar ábyrgðar okkar alþjóðastjórnmálum.

Þetta virðist vera lenskan í meira og meira mæli að samherjar í ríkisstjórn hafa leyfi til að hafa ólíka sýn á einstök mál. Það sama gildir að sama skapi í borgarstjórn þegar menn ekki geta komið sér saman um stefnu í einstökum málum. Að vera þá bara ósammála.

Skyldi þessi nýi stíll verða til þess að málin vinnist hraðar eða að sameiginleg niðurstaða fáist?

Er alls ekki viss um það.

 

Spilling hér og þar

Hlustaði á Sverrir Hermannson tala um spillinguna í Mannamáli í kvöld. Hann fór mikinn og hafði margt að segja um spillingarmálin og slæma menn.

Sverrir hefur án efa upplifað miklar breytingar á sinni ævi. Hann þekkir örugglega nokkur dæmin hér áður um það að menn misnotuð stöðu sína sér og sínum til framdráttar.

Á þeim tíma þegar hann var bankastjóri voru vinnubrögðin með allt öðrum hætti. Ekki bara í Landsbankanum heldur í samfélaginu öllu. Var á vissan hátt hluti af tíðarandanum.

Held að samfélagið sjálft móti þau viðhorf sem eru til slíkra mála á hverjum tíma. Samfélagið hér á landi hefur breyst ótrúleg mikið á liðnum áratugum en þó tel ég að við eigum langt í land með að marka okkur reglur um hvað má og hvað má ekki. Hvað sé t.d. siðlegt í stjórnmálum.

Það er líka þannig að þó mönnum verði á eru þeir ekki tilbúnir að taka pokann sinn og fara af vettvangi. Þeir sjá ekki sökina í sínu eigin máli. Þá er það samfélagsins að draga menn til ábyrgðar og þar eru tól og tæki til þess að víkja mönnum frá af skornum skammti. Reglur eru óskýrar og jafnvel ekki til.

Við þekkjum þannig aðeins örfá dæmi þess hér á landi að menn víkji úr embætti sínu nema þeir séu til þess þvingaðir. Hvorki stjórnmálamenn eða embættismenn. Þar sýnir sig hvað við erum um margt ólík frændum okkar á norðurlöndunum.

Gerist oft og iðulega að norrænir ráðherrar segja af sér vegna spillingar. Mörg dæmi á liðnum misserum í Svíþjóð. Sá frétt í byrjun mánaðarins um sænskur ráðuneytisstjóri og nánasti samstarfsmaður forsætisráðherra þar í landi hefði sagt af sér.

Ástæða þessa er að hún hafði sést nokkuð drukkin á krá með blaðamanni. Á sama tíma hafði hún verið á bakvakt sem yfirmaður almannavarna og neyðarástandsviðbragða stjórnvalda. Þó virðist fara tvennum sögum af því hvort hún hafi verið á vakt eða ekki samkvæmt sænskum dagblöðum.

Myndi einhver segja af sér hér á landi vegna slíks brots? Á erfitt með að sjá það fyrir mér.